Indeling receptuur
Varia |
Koffie en koffiehuizen
Als wij in de 17e eeuw kennis maken met een nieuw, zwart, ietwat bitter vocht dat ‘koffie’ heet, zijn we flink in de wolken. Het goedje blijkt namelijk perfect te passen bij onze heerlijke taarten en gebakjes!
In Aden dronk men al in 1420 koffie en in Constantinopel in 1520. Maar wij moeten tot in 1615 wachten tot Venetiaanse kooplui de eerste koffie uit Turkije naar onze streken brengen. Het was liefde op het eerste zicht; overal in Europa werden koffiehuizen geopend. Iedereen was in de wolken over de harmonieuze combinatie van bittere koffie en zoet gebak.
Bitter vocht
De eerste geschreven bronnen over koffie als drank stammen uit de 10e eeuw. De Arabische arts Rhazes schreef over dit bittere maar geliefde vocht . Men mag gevoeglijk aannemen dat de drank echter toen al langer bekend was. De ontdekking van de koffieplant is op het Arabische schiereiland omgeven met mythes waarin dansende geiten en slapende monniken een rol spelen.
Volgens legenden en historische bronnen werden de koffiebonen aanvankelijk in zijn geheel gegeten, soms gemengd met wat vet. Later werd van de bonen een soort gefermenteerde pulp gemaakt als vervanging van wijn. Rond het jaar 1000 werd voor het eerst een drankje gedronken gemaakt van gedroogde koffiebonen.
Qahwah
Pas rond de 13e eeuw werden de koffiebonen voor het eerst geroosterd. In Jemen verkreeg het drankje zijn nu wereldwijd bekende naam ‘ koffie’. Toen gespeld als ‘ qahwah’ , een poëtische naam voor wijn. Dit is misschien te danken aan de opwinding over de effecten van deze drank binnen kringen van de Soefies. Koffie was voor hen een goede vervanger van wijn in religieuze ceremonieën. Of dit echt waar is, is niet duidelijk maar de stimulerende effecten van cafeïne zouden ervoor gezorgd kunnen hebben dan men de uren lang durende gebedsdiensten beter kon volhouden.
Dankzij derwisjen en Moslimpelgrims werd het gebruik van koffie aan het eind van de 15e eeuw verspreid over het Midden Oosten, het Nabije Oosten en in Noord Afrika.
Toen was men in Jemen inmiddels begonnen met de intensieve teelt van koffie met gebruik van planten uit Ethiopië, het land waar de koffieplanten oorspronkelijk vandaan komen.
Koffiehuizen
De komst van koffie in West – Europa en de vraag waar de eerste koffiehuizen werden geopend, heeft flink wat pennen in beweging gebracht. Het lijkt erop dat Venetië, in elk geval Italië, zich als winnaar mocht uitroepen. Frankrijk behoorde, evenals Engeland, ook tot de eerste landen waar koffiehuizen zich al gauw in een razende populariteit mochten verheugen.
En dat terwijl koffie door sommigen jarenlang als een gevaarlijke en subversieve substantie werd gezien. Binnen de Islam werd koffie gezien als een bedreiging van het religieuze leven want de koffiehuizen zaten vol terwijl de moskees leeg bleven (vergelijk kroeg tegenover kerk).
Hoogwaardigheidsbekleders binnen het Vaticaan zagen koffie eveneens als een bedreiging. Het zou een nieuwe list van de duivel zijn om Christelijke zieltjes in zijn greep te krijgen. Gelukkig was de toenmalige paus Clemens VIII een andere, meer rationele gedachte toegedaan. Nadat hij had gevraagd om een kopje koffie om dit goedje zelf eens te proeven was hij van mening dat de Christenen zonder gevaar voor hun zielenheil konden gaan genieten van hun ‘bakkie troost’. Sindsdien is koffie niet alleen als opwekkende drank maar ook als smaakmaker in ijs en gebak niet meer weg te denken in onze maatschappij.